Dương quý phi là gì 449
Vì sao Dương Quý Phi không được sắc phong ngôi Hậu? – DVO
Bà là con út trong số bốn người con gái của một vị quan tư hộ đất Thục Chân. Cha là Dương Huyền Diễn thuộc dòng khá giả vì tổ phụ từng làm thứ sử tại quận Kim.
Dương Quý Phi không chỉ nổi tiếng vì vẻ đẹp “nghiêng nước nghiêng thành”, mà còn có tài gẩy tì bà, thông tường nhiều khúc hát và điệu múa làm mê lòng người, trở thành ái phi được sủng ái nhất của triều đại Đường Huyền Tông.
Nhà thơ Bạch Cư Dị trong “Trường hận ca” từng ca ngợi mức độ được sủng ái của Dương Quý Phi bằng hai câu thơ nổi tiếng: “Hậu cung giai lệ tam thiên nhân, tam thiên sủng ái tại nhất thân.” (Hậu cung giai nhân trên 3.000, 3.000 ngàn yêu chiều dồn mình nàng).
Nhan sắc “nguyệt thẹn hoa nhường” của Dương Quý Phi được Lý Bạch tụng ca trong bài thơ: “
Thanh bình điệu
”: “
Vân tưởng y thường, hoa tưởng dung,
Xuân phong phật hạm, lộ hoa nùng.
Nhược chi quần ngọc sơn đầu kiến,
Hội hướng Đao đài nguyệt hạ phùng”.
(Thoáng bóng mây hoa, nhớ bóng hồng. Gió xuân dìu dặt giọt sương trong. Ví chăng non ngọc không nhìn thấy, Dưới nguyệt đài Dao thử ngóng trông.- Ngô Tất Tố dịch).
Vì mê mẩn sắc đẹp của Dương Quý Phi, Đường Huyền Tông không chỉ tận cùng sủng ái bà mà còn quan tâm, cất nhắc gia thuộc bà vào những vị trí quan trọng trong triều. Ba người chị của Dương Quý Phi lần lượt được phong là Hàn Quốc phu nhân, Quốc quốc phu nhân và Tần quốc phu nhân.
Vương Lộ Dao với vai Dương Quý Phi trong phim “Đại Đường ca phi”. |
Dương Quý Phi được hoàng đế yêu chiều đến vậy, nhưng vì sao bà không thể đường đường chính chính lên ngôi Hoàng hậu, mãi chỉ mang danh phận của một Quý phi?
Căn cứ vào những ghi chép lịch sử trong “Cựu Đường thư”, “Tân Đường thư”, “Tư trị thông giám”, Dương Ngọc Hoàn tức Dương Quý Phi vốn là vương phi của Hoàng Thọ vương Lý Dục, con thứ 18 của Đường Huyền Tông. Vì say mê nhan sắc của bà, Đường Huyền Tông tìm mọi cách để chiếm hữu cho riêng mình.
Năm 727, trong lần đi tuần tiễu tại miền Tứ Xuyên, Lý Dục ngay lập tức mê mẩn sắc đẹp nghiêng nước nghiêng thành của Ngọc Hoàn. Sau ba lần thỉnh cầu của Huệ Phi (mẹ Hoàng Thọ vương Lý Dục), Đường Huyền Tông cũng chấp thuận cho Ngọc Hoàn được tiến cung và trở thành vương phi của Lý Dục.
5 năm sau, Đường Huyền Tông mới trông thấy Ngọc Hoàn. Ngay từ cái nhìn đầu tiên, Huyền Tông liền say mê vẻ đẹp giai nhân tuyệt sắc của bà. Bất chấp lễ giáo phong kiến, hoàng đế truyền đưa Dương Ngọc Hoàn vào Tập Linh đài để trông coi đèn nhang sớm hôm cầu nguyện cho Vũ Huệ Phi.
Do đó, Ngọc Hoàn phải vào cung Hoa Thanh đến đài Tập Linh làm sãi, lấy đạo hiệu là Thái Chân. Sau đó, Huyền Tông lại sai Cao Lực Sĩ chọn con gái của Vị Chiêu để thay Ngọc Hoàn làm vợ Thọ vương Lý Dục.
Hết 5 năm, Đường Huyền Tông ban lệnh cho Ngọc Hoàn được hoàn tục, rồi triệu vào cung, chính thức sắc phong làm Quý phi. Chuyện này khiến Hoàng thọ vương Lý Dục vô cùng uất hận.
Còn một căn nguyên nữa khiến Đường Huyền Tông mặc dù vô cùng sủng ái Dương Quý Phi, vẫn không sắc phong bà lên ngôi Hoàng hậu, là bởi bà không thể sinh cho Hoàng đế một người con.
Sắc phong hoàng hậu trong các triều đại phong kiến là một việc trọng đại, có sự can dự của các quần thần, chiếu thị khắp thiên hạ. Hoàng hậu phải toàn vẹn dung nhan và đức độ. Con đẻ của hoàng hậu sẽ được lập ngôi thái tử, sau này nối nghiệp đế vương. Vì vậy, ngôi vị hoàng hậu thường do quan hệ huyết thống mẫu – tử mà nên.
Nhưng thời bấy giờ, thái tử được lập từ nhiều năm và đã trưởng thành. Trong khi đó, Dương Quý Phi lại không có nổi một mụn con, nên Đường Huyền Tông đành ngậm ngùi coi bà là hoàng hậu trong tim mình. Đường Huyền Tông rõ hơn ai hết nếu lập bà lên ngôi Hoàng hậu, sẽ gặp phải sự phản đối của Thái tử, Hoàng thọ vương Lý Dục và các quần thần; thậm chí có thể gây nên cuộc biến chính trong triều. Dù không được sắc phong ngôi hậu, nhưng bà vẫn là người vợ yêu được Huyền Tông say đắm, chiều chuộng hết mực. Như cuộc đi tắm suối của bà mỗi lần tốn hàng vạn bạc của kho, nhà vua cũng sẵn sàng chi trả, không chút tiếc rẻ. >> Đệ nhất mỹ nhân Trung Quốc chết thế nào?
Trích đoạn cải lương Dương Quý Phi – THTPCT
Còn mãi với thời gian: Trích đoạn cải lương Dương Quý Phi – THTPCT
“Vải thiều Dương Quý Phi”
(Tổ Quốc)-Nhân chuyện xuất khẩu vải thiều năm 2019, nhớ giai thoại xưa.
Dương Quý Phi (719-756), còn gọi là Dương Ngọc Hoàn, là sủng phi của Đường Huyền Tông Lý Long Cơ. Người đẹp này được xếp vào một trong tứ đại mỹ nhân của lịch sử Trung Quốc. Người đời ví von rằng, sắc đẹp của Dương Quý Phi khiến hoa thu mình lại vì thẹn, gọi là “tu hoa”.
Dương Quý Phi tổ tiên là người Thiểm Tây, đầu thời Đường, gia đình chuyển về Tứ Xuyên. Dương Thị sinh ra ở Thành Đô. 10 tuổi cha mẹ mất mới chuyển đến Lạc Dương sống với bác ruột. 14 tuổi được tuyển làm chính phi của Thọ Vương Mạo, gọi là Vương phi. Năm 22 tuổi, Dương thị được Đường Huyền Tông đưa vào cung, từ con dâu mà thành vợ vua, được phong Quý phi. Dương thị ăn vải thành quen có thể từ hồi ở Tứ Xuyên vậy.
Mộ gió của Dương Quý Phi ở gò Mã Ngôi.
Quý phi thích ăn vải phương Nam
Dương Quý Phi thích ăn vải từ lâu đã thành giai thoại nổi tiếng lịch sử Trung Quốc. Để làm vừa lòng Dương Quý phi, Đường Huyền tông đã ra lệnh lập ra con đường “cống đạo” chạy dài mấy nghìn dặm từ Lĩnh Nam tới Trường An. Đây chính là con đường “dịch trạm” – một phương thức tuyền tin nhanh hình thành từ thời Tây Hán để liên lạc từ phương Nam lên kinh đô ở phương Bắc (khoảng mười dặm để một trạm ngựa, năm dặm một nơi nghỉ). Thời Đường, nếu chỉ để chuyển tin tức, một ngày có thể đi năm trăm dặm. Có lẽ vải Lĩnh Nam và Giao Chỉ đã theo dịch trạm mà chuyển về Trường An để Dương Quý phi thưởng thức. Người lẫn ngựa đã phải vượt hàng nghìn dặm để khi tới kinh thành, hương vị của trái vải vẫn tươi nguyên.
“Phi tử tiếu” – Nụ cười Dương Quý Phi và quả vải An Nam
Đỗ Mục (803-852), một nhà thơ nổi tiếng thời Đường, sinh ra sau khi Dương Quý Phi bị bức chết 47 năm, có lần đi qua cung Hoa Thanh, nơi dành riêng cho Dương Quý Phi thuở trước, đã sáng tác bài thơ “Quá Hoa Thanh cung” (Qua cung Hoa Thanh):
Trường An hồi vọng, tú thành đôi,
Sơn đỉnh thiên môn thứ đệ khai.
Nhất kỵ hồng trần, Phi tử tiếu
Vô nhân tri thị lệ chi lai.
(Tạm dịch:
Ngoảnh lại Trường An tựa gấm thêu,
Đầu non nghìn cửa mở liền nhau.
Bụi hồng ngựa ruổi, Phi cuời nụ.
Vải tiến mang về, ai biết đâu!)
Đỗ Phủ (712-770), nhà thơ nổi tiếng đời Đường, sống cùng thời với Dương Quý Phi, viết chùm thơ “Giải muộn” đã gián tiếp xác nhận việc đưa quả vải từ phương xa về cho Dương Quý Phi, cho biết rằng, sau khi Dương Quý Phi và Đường Minh Hoàng (685 – 862) qua đời, quả vải tươi vẫn được mang đến để phục vụ cho cung đình nhà Đường:
Tiên đế, Quý phi kim tịch mịch,
Lệ chi hoàn phục nhập Trường An
Viêm phương mỗi tục chu anh hiến
Ngọc tọa ưng bi bạch lộ đoàn.
(Tạm dịch:
Tiên đế, Quý phi, tuy đã khuất
Lệ chi vẫn cứ nhập Trường An.
Mỗi độ phương xa dâng quả hiếm
Điện ngọc nên thương kẻ nhọc nhằn).
Trái vải đưa về Trường An cho Dương Quý Phi thưởng thức là trái vải phương Nam, gồm vùng Lĩnh Nam, cũng còn cả vải của vùng Giao Chỉ, đều là của ngon vật lạ mà các tiết độ sứ không tiếc công sức chuyển về Trường An để làm đẹp lòng hoàng đế và sủng phi của ông ta.
Vải Giao Chỉ từng được Hán Vũ Đế biết đến. Theo ghi chép của Kê Hàm trong Nam Phương Thảo Mộc Trạng thì vào năm 111 TCN, Hán Vũ Đế sau khi diệt Nam Việt của Triệu Đà, đã sai đem 100 cây vải từ Giao Chỉ về trồng trong cung Phù Lệ ở Trường An, song trên đường vận chuyển, cây vải chết do lạnh. Từ đó, vua Hán yêu cầu tiến cống vải.
Cổ kim sử văn loại của Chúc Mục đời Tống (960 – 1279) cũng chép việc Ngụy Văn đế (220 – 226) cho quả vải và long nhãn là loại quý lạ của phương Nam và lệnh hàng năm quận Giao chỉ, Cửu Chân phải cống nộp.
Sách An Nam Chí Lược do Lê Tắc – người Việt quy thuận triều Nguyên, viết tại Trung Quốc vào thế kỷ XIV, ở quyển 5, mục Tiền triều chi sớ (Thư sớ của các đời vua trước), có ghi lại bức thư của Đường Khương, trong năm đầu niên hiệu Vĩnh Nguyên (89 Công nguyên), dâng thư cho Hán Hòa Đế (88-105 CN) can rằng: “Thần nghe người trên không lấy đồ ngon vật lạ làm đức, người dưới không lấy việc cống hiến đồ ăn làm công, chúng thần thấy bảy quận ở Giao Chỉ dâng những trái long nhãn, lệ chi thì phải trong khoảng mười dặm để một trạm ngựa, năm dặm một nơi nghỉ để tiện ngày đêm chuyển đạt. Xét lại đất Nam nóng nảy, khắp các ngả đường đều có ác thú khiến cho nhiều người bị chết dọc đường; vả lại, hai vật này được dâng lên triều đình, vị tất có thể làm cho sống lâu thêm”. Hòa Đế bèn hạ chiếu: “Của quý của nước xa lạ mà đem về vốn là để dâng lên phụng thờ tông tổ; nếu có sự tổn hại đến dân thì trái với lòng thương dân. Vì vậy, hạ sắc dụ cho các quan lớn không nên cống hiến lệ chi và long nhãn nữa”.
Nỗi oan ngàn năm
Số phận của Dương Quý Phi kết thúc một cách bi thảm. Ông vua đa tình Đường Minh Hoàng sau loạn An – Sử, bị đẩy lên làm Thái thượng hoàng. Năm 762, Huyền Tông vì quá nhớ nhung Dương Quý Phi, cơ thể suy nhược, qua đời trong hiu quạnh.
Nhưng người đời vẫn nhớ mãi về sự tích Dương Quý Phi. Lỗi lầm về việc làm suy vong nhà Đường không thể trút lên đầu một người đàn bà, mà là lỗi lầm của đấng quân vương. Lý Thương Ẩn (813-858 CN) nhà thơ nổi tiếng thời Đường sáng tác bài Mã ngôi kỳ, một trạm dịch nơi Dương Thị bị bức chết, để nói về bà:
Ký Mã Yên tê động địa lai,
Tự mai hồng phấn tự thành hôi.
Quân vương nhược đạo năng khuynh quốc,
Ngọc liễn hà do quá Mã Ngôi.
(Tạm dịch:
Ngựa Ký giáp Yên kéo đến động cả trời đất,
Tự chôn người nhan sắc, tự buồn đau.
Vua nếu biết sắc đẹp có thể làm mất nước,
Thì giá ngọc nhà vua đâu đến Mã Ngôi này?)
Bạch Cư Dị (772-864), nhà thơ lớn thời Đường, viết bài “Trường Hận Ca” nói về mối tình Đường Huyền Tông và Dương Quý Phi, kết rằng “Có hồi đất sụp trời sa, Giận này dằng dặc chẳng giờ nào nguôi”.
Nhân đây cũng nói thêm rằng, cuộc khởi nghĩa Mai Thúc Loan ở nước ta thường được cho là có liên quan đến việc triều cống quả vải thiều. Có điều, nó không liên quan gì đến Dương Quý Phi, vì khi khởi nghĩa nổ ra năm 713, Dương Ngọc Hoàn mới 6 tuổi, còn ở tận đất Thục.
Vải thiều xuất khẩu Trung Quốc ngày nay
Trái vải thiều Việt Nam xét từ tình hình thời kỳ hiện đại luôn có một vị trí nhất định trong khẩu vị của người Trung Quốc. Ngày 20/6/2019, Mạng tin tức Sùng Tả, Quảng Tây, Trung Quốc, đưa tin: Bằng Tường hỗ trợ hiệu quả thủ tục hải quan nhập khẩu vải thiều Việt Nam. Hiện đang là mùa cao điểm nhập khẩu vải thiều của Việt Nam.
Vài thiều Việt Nam được thu gom xuất khẩu sang Trung Quốc .